Yoğuşma olayını en basit şekilde anlatacak olursak maddenin gaz halinden sıvı hale geçmesi durumudur. Sıvıdan gaza geçme olayına verilen addır. Doğada maddenin katı, sıvı ve gaz olmak üzere üç hali bulunur. Katılar, sıvılar ve gazlar belirli şartlar sağlandığında birbirine dönüşebilir. Bu dönüşüm olaylarına belirli isimler verilir.
Maddenin hallerini ve dönüşümlerini şu şekildedir:
- Katıdan sıvıya -> Erime,
- Katıdan gaza -> Süblimleşme,
- Sıvıdan katıya -> Donma,
- Sıvıdan gaza -> Buharlaşma,
- Gazdan sıvıya -> Yoğuşma,
- Gazdan katıya -> Kırağılaşma
Maddenin üç hali arasında belirli şartlar sağlandığında bu dönüşümler gerçekleşir. Yoğuşma olayı buharlaşma olayının tam tersidir. Buharlaşmada sıvıdan gaza, yoğuşmada ise gazdan sıvıya bir durum söz konusudur. Yoğuşma nasıl gerçekleşir detaylı öğrenelim.
Başlıklar
Yoğuşma Nasıl Olur?
Gazdan sıvıya geçiş olan yoğuşma nasıl meydana gelir derseniz gereken belli şartlar vardır. Her ortamda yoğuşma görülmez. Havanın içerisinde bulunan su buharı bir gazdır. Su buharı ortamın sıcaklığından daha düşük sıcaklıktaki bir yüzeyle temas ettiğinde gaz halden sıvı hale geçer ve yoğuşma oluşur.
Gaz halde maddenin tanecikleri arasında fazla boşluk vardır. Tanecikler soğuk ortamlarda büzüşürken sıcak ortamlarda genleşir. Soğuk ortamı gören su buharı tanecikleri büzüşerek bir araya toplanır ve sıvı hale geçer. Bu sayede yoğuşma gerçekleşmiş olur. Eğer ortam çok daha soğuksa ve madde yoğun ısı kaybederse sıvı hale geçmeden direkt olarak katı hale geçer, bu duruma da kırağılaşma denir. Kış aylarında çok soğuk hava şartlarında görülmektedir.
Yoğuşma örneklerine baktığımızda durum daha anlaşılır olacaktır. Yoğuşma, kırağılaşma gibi durumlar günlük hayatta karşımıza çıkan olaylardır.
Yoğuşma Örnekleri
Günlük hayatta fark etmeden de olsa birçok kez yoğuşma olayı gözlemlenir. Özellikle havanın soğuk olduğu zamanlarda her yerde karşımıza çıkar. Yoğuşma ile ilgili örnekler şu şekildedir:
- En belirgin örnek hava olaylarından yağmurdur. Havadaki fazla su buharının ve nemin sıvı hale geçmesidir.
- Soğuk havalarda arabaya bindiğimizde ve ısıtıcıyı çalıştırdığımızda arabanın içi ısınır ancak camlar ortama göre daha soğuk kalır. Soğuk cam yüzeyi ile temas eden havadaki su buharı yoğuşarak sıvı hale geçer ve camlarda su damlacıkları oluşur. Camların buğu yapması günlük hayattaki örneklerdendir.
- Yemek yaparken aynı şekilde mutfak ısınır ve camlar daha soğuk kalır. Sıcak hava buharı camlar ile temas ettiğinde yine camlar buğulanır.
- Tencerede yemek yaparken tencere içerisindeki yemek çok fazla ısınır ancak kapağı onun kadar sıcak değildir. Daha soğuk olan tencere kapağına temas eden su buharı kapakta sıvı hale geçer ve su damlacıkları şeklinde gözükür.
- Havanın daha soğuk olduğu sabah saatlerinde, gün yeni yeni aydınlanırken yeşillikler üzerinde su damlacıkları oluştuğu görülür.
- Sıcak duş aldığınızda banyonun sıcaklığına göre daha düşük kalan ayna buğulanır ve üzerinde su damlaları oluşur.
- Sıcak bir ekmeği direkt olarak poşete koyduğunuzda poşetin içi nemlenir ve su damlacıkları oluştuğu görülür.
- Soğuk bir içecek kendisi kadar soğuk olmayan bir bardağa veya kaba döküldüğünde dış yüzeyinde su damlacıkları oluştuğunu görürüz.
- Günlük hayatta kullandığımız kombilerde su buharı yoğuşma ile yeniden kullanılır.
Yoğuşma olayı aslında günlük hayatta sıkça karşımıza çıkar. Olağan bir durum olduğu için dikkatimizi çekmez veya farkına varmayız ancak örneklerine baktığımızda birçoğumuz gözlemlemişizdir.
Yoğuşma ile İlgili Sorular
Yoğuşma nasıl gerçekleşir sorusunu örneklerle iyice pekiştirmiş olduk. Günlük hayatta karşımıza çıkan yoğuşma örneklerinden sonra merak edilen diğer soruları cevaplandıralım.
Yoğuşma Noktası Nedir?
Maddenin gaz halden sıvı hale geçebilmesi yani yoğuşmanın oluşabilmesi için gazın ortam sıcaklığından daha düşük bir yüzeye temas etmesi gerekir. Gazın hangi sıcaklıkta sıvıya dönüşeceği o anki ortama göre değişir. Gazın sıvıya dönüştüğü yani yoğuştuğu noktaya yoğuşma sıcaklığı veya yoğuşma noktası nedir. Her gazın ortama göre yoğuşma noktası farklıdır.
Kombide Yoğuşma Nedir?
Evlerde kullanılan kombiler yoğuşmasız ve yoğuşmalı olarak ayrılmaktadır. Yoğuşmalı kombiler daha yeni teknolojidir. Kombide yoğuşma ne demek derseniz özetle daha tasarruflu kombi diyebiliriz. İçerisindeki sistem sayesinde bacadan atılacak olan gaz ayrıştırılarak tekrar kullanılabilir hale gelir. Isı eşanjörü gazı yoğuşturarak bir kısmını geri kazandırır.
Kombi Yoğuşma Gideri Tıkanırsa Ne Olur?
Gider tıkandığında atık madde atılamaz ve kombi içerisine dolar. Bir süre sonra kombi içerisine dolan atıklar arızalanmasına ve çalışmamasına neden olur. Eğer tıkanıklık fark ettiyseniz hemen düzeltilmesi gerekir.
Yoğuşmalı kombi ile normal kombi arasındaki fark için aşağıdaki videodan yararlanabilirsiniz. Çalışma sistemini daha iyi anlayacaksınızdır.
Doğal Maden Suyu Şişeleri Neden Yeşildir? yazımıza göz atabilirsiniz.
