Öfke diğer insani duygularımız kadar normal ve hayatın içinden bir duygumuzdur. Gün içerisinde istemediğimiz olaylar yaşadığımızda, beklentimiz dışında durumlarla karşılaştığımızda, engellendiğimizi hissettiğimizde, kendimizi yeterince ifade edemediğimizde, kötü olaylar yaşadığımızda vb. durumlarda öfke duygusunu içten bir şekilde hissederiz.
Her bireyin öfke duygusunu dışa vurumu farklıdır. Bazıları içinde tutup dışarıya vurmazken, bazıları da dışarıya vurarak başka şeylerden veya kişilerden öfkesini çıkarmaya çalışır. Öfke duygusunun her yaşta ve her bireyde sonucu farklıdır. Fakat değişmeyen bir durum vardır ki öfke her yaş için kontrol edilmesi gereken bir durumdur.
Öfke kontrolü hem bireyin kendisi için hem de çevresindekiler için gereklidir. Gösterilen fazla öfke ve dışavurum tepkileri hem bireyin kendisine zarar verirken hem de çevresindekilerin birey hakkında kaygılanmasına neden olur. Peki öfke kontrolü nasıl sağlanır? Öfke kontrolünde tedavi yöntemleri nelerdir? Öfke kontrolü için yapılması gerekenlere ve tedavi yöntemlerine göz atalım.
Başlıklar
Öfke Kontrolü Nedir?
Öfke kontrolü veya öfke yönetimi dediğimiz olay bireyin gösterdiği fazla öfke tepkisini kontrol etmeye yönelik psikolojik bir terapi programıdır. Amacı öfkeyi doğru bir şekilde yaymaktır. Öfke kontrolünde amaç öfke duygusunu tamamen ortadan kaldırmak değildir, bu doğru bir tutum olmaz. Asıl amaç öfkenin sağlıklı bir şekilde dışavurumunu, doğru bir şekilde ifade edilmesini sağlamaktır.
Size öfkenizi düzgün bir biçimde yansıtma becerisi kazandırır. Şiddet ve saldırganlık içermeyen, bireyin kendisine ve çevresine zararı olmayacak şekilde öfkesini dışa vurmasını sağlar. Öfke ile nasıl baş edilir? Bu durum için farklı bireylerde farklı öfke kontrolü tedavi yöntemleri izlenebilir. Öfke kontrolünde ilaç başvurulması gereken son tedavi yöntemidir. Ondan öncesinde bilişsel ve psikolojik tedavilerle bu durumun üstesinden gelmeye çalışılmalıdır.
Öfke Neden Kontrol Edilemez?
Öfke yaygın bir duygusal tepkidir ve belirli ölçüye kadar normal karşılanabilir. İnsanlar günlük hayatta birçok sebepten öfke ve kızgınlık hissine kapılabilir ancak önemli olan bu öfkeyi kontrol altında tutabilmektir. Öfke kontrol edilemediğinde hem kişiye hem de çevresine zararı olur. Peki öfke neden kontrol edilemez? Olası birkaç nedene göz atalım.
Bazı kişiler duygularını ifade ederken zorlanır ve kendini sağlıklı şekilde ifade edemez. Böyle durumlarda kişi strese girer ve duyguları yerini öfkeye bırakır. Stres ve baskı altında olmak öfke patlamalarının en önemli nedenlerindendir. Bunun yanında geçmişte yaşanan duygusal travmalar, çocukluk döneminde öğrenilmiş davranışlar ve aile içinde görülen olumsuz örnekler de bu duruma sebep olabilir.
Öfke Kontrolü Tedavisi
Öfkesini doğru bir şekilde aktaramayan, öfke kontrol problemi yaşayan bireylerin mutlaka bir uzmandan yardım alması gerekir. İlk önce kendisi daha sonra da çevresindekiler için yardım alması çok faydalı olacaktır. Öfke kontrolü tedavisi sayesinde bireyin normal duygularından biri olan öfke duygusunu sağlıklı bir şekilde yaşamasını sağlar. Tedaviyle öfke duygusu bireye zarar vermeyecek duruma getirilir. Bireyin duygusunu normal sürecinde yaşaması sağlanır.
Peki öfke nasıl kontrol edilir? Öfke kontrolü nasıl sağlanır? Öfke kontrolü tedavisinde yaş gruplarına göre, bireyin durumuna göre, öfkenin şiddetine göre ve rahatsızlığın boyutuna göre izlenecek tedavi yöntemleri farklıdır. Bu yöntemlerden biri ve en basiti nefes alıp verme yöntemidir. Öfkenizi hissettiğinizde veya öfkeleneceğinizi düşündüğünüz bir durum öncesinde derin derin nefes alıp vererek o anda güzel şeyleri hayal etmeyi deneyin. Sizi mutlu eden şeyleri düşünmek öfkenizin yatışmasında yardımcı olacaktır.
Yöntemlerden biri de bilişsel yapılandırmadır. Bilişsel yapılandırma bir nevi düşüncelerinizi doğru şekilde yapılandırmaktır. Amaç sizi o an pozitif düşünmeye itmektir. Sizi olumsuz düşüncelerinizden kurtararak olumlu düşünmenizi sağlar.
Öfke kontrolü yöntemlerinden problem çözme tekniği de sizlere öfkelenmenize sebep olan problemi sakin bir şekilde çözmeyi öğretir. Problemi çözdüğünüzde öfke yerini rahatlamaya bırakır ve öfkenizdeki nedeni tamamen ortadan kaldırmış olursunuz.
Bunların yanında aynı zamanda kişiden kişiye değişen hobiler ve egzersizler öfke kontrol tedavisinde bireye yardımcı olabilir. Nefes egzersizleri, yürüyüşler, yoga yapmak, sakinleştirici veya iyi gelen bir müzik dinlemek, size iyi gelen ortamlarda bulunmak, size iyi gelen insanlarla konuşmak ve öfkenizi paylaşmak, dertleşmek vb. gibi aktiviteler size yardımcı olacaktır.
Öfke kontrolü tedavisinde bireyde bu bilişsel ve ruhsal tedaviler fayda göstermiyorsa son çare bir uzman eşliğinde ilaç tedavisine başlamaktır.
Çocuklarda Öfke Kontrolü Nasıl Sağlanır?
Çocuklarda öfke kontrolü sağlanması konusunda aileye, özellikle ebeveynlere büyük bir pay düşer. Çocuklarda okul öfke kontrolü için etkenler biridir. Yine de en önemli etken anne ve babadadır. Çocuklar için öfke kontrolü eğitimi ailede başlar, çocuğa verilmesi gereken eğitimler arasında önemli bir konudur. Çocuğunuza öfkesini nasıl kontrol altına alması gerektiğini mutlaka öğretmelisiniz.
Çocuğunuza öfkesinin sebebini sorun. Onu öfkeli görüyorsanız “Neden öfkelendin? Kime sinirlendin?” sorularını yöneltin. Sizinle bunu paylaşmasını isteyin çünkü öfke paylaşılınca azalan bir duygudur. Ona öfke ile bir başkasına zarar verme hakkının olmadığını anlatın. Başkasına zarar vermenin ne kadar kötü bir davranış olduğunu ve buna kimsenin hakkı olmadığını öğretin. Öfkesinin kaynağını onunla birlikte bulup problemi çözmeye çalışın. Ona öfkesini güçlendirmek yerine iletişimini güçlendirmesi gerektiğini uygulamalı şekilde öğretin.
Çabalamanıza rağmen çocuğunuzda öfke problemi olduğunu düşünüyorsanız pedagog veya psikolog gibi uzman kişilerden yardım alın. Çocuğunuz okula gidiyorsa okulda rehber öğretmenine durumu anlatarak yetkili birinden görüş alabilirsiniz.
2 Yaş Öfke Kontrolü Nasıl Sağlanır?
2 yaşındaki çocuklarda görülen 2 yaş sendromu olarak da bilinen öfke nöbetleri, sinirlilik hali ve aksi davranışlar hemen hemen o yaşlarda birçok çocukta yaşanan bir durumdur.
Peki 2 yaş sendromu nedir? Tehlikeli midir? 2 yaş sendromu 18 – 36 ay arasındaki çocukların çevresini ve kendisini daha fazla keşfetmeye başladığı bu dönemde anne ve babaya bağlılıkla kendi bağımsızlık hareketi arasında gidip gelmesidir. Çocuk bu dönemde aksi tavırlar sergileyebilir, huysuz ve inatçı bir tavır takınabilir. Çocuğun bu dönemde öfkelenmesi, kendi istediğini yapmak istemesi, inatçılık yapması normal bir durumdur.
Ebeveynler çocuğun fazla üstüne gitmemeli, ona istemediği şeyleri yaptırmak için direnmemelidir. Aksi halde çocuktaki bu inatçı ve aksi ruh hali kalıcı bir hale gelebilir. Tam tersine çocuğa özgürlük imkanı tanınmalı, kendisine ve kimseye zarar vermeyecek şekilde davranışlarına müdahale edilmemelidir.
Ebeveynler çocuğa hissettirmeden onu kontrol altına alabilir. Örneğin; ona sarı bir kazak giydirmek istiyorsunuz diyelim. Çocuk ortada hiçbir sebep yokken sırf siz seçtiğiniz için o kazağı giymek istemeyebilir. Bunun yerine sarı kazak ve yanına seçme ihtimali olmayan başka bir seçenek koyarak ona sarı kazağı seçimiymiş gibi göstererek giydirebilirsiniz. Bu gibi ufak oyunlarla huyuna giderek onunla bu zor dönemde sağlıklı bir iletişim kurabilirsiniz. Çocukta çözüme kavuşturamadığınız ekstra öfke sorunları varsa biran önce çözüme kavuşturup kalıcı hale gelmemesi için uzman birinden görüş almayı ihmal etmeyin.
6 – 7 Yaş Öfke Kontrolü
6 – 7 yaşlarında çocuğun okul çağının da gelmesiyle kendi kimliğini oluşturmaya başlar. Okulda toplum içine karışıp arkadaş edinmeye başladıkça ailesinden ve ebeveynlerden bağımsız, kendi başına özgürce hareket etmek ister. Alışık olmadığı kalabalık bir topluluk olan okula ayak uydurmak, arkadaşlarına kendini sevdirmek ve beğendirmek için normalde olduğundan daha farklı tavırlar gösterebilir.
Çocuğun bu dönemde öfke kontrolünü sağlamak için onunla sürekli sağlıklı bir iletişim içerisinde olmak, konuşmak, doğru davranışları ona anlatmak ve yanlış davranışları da nedeniyle birlikte anlatarak onu uzaklaştırmak gerekir.
Çocuk fazla öfkeliyse, öfkesini kontrol edemiyorsa o anda onun üstüne gitmemeniz gerekiyor. Üstüne gittiğinizde öfkesi artarak daha yanlış tepkiler vermesine neden olursunuz. Sabırlı bir şekilde öfke halinin geçmesini bekledikten sonra ona öfkesinin nedenini sorarak, onunla konuşarak durumu sağlıklı bir hale getirmeniz gerekiyor.
Evlilikte Öfke Kontrolü
Evlilikte öfke yönetimi karşılıklı iletişim halinde bulunduğunuz ilişkinize ciddi zararlar verebilir. Eşlerden birinin ya da iki kişinin de öfke duygusunu kontrol edememesi çözüme ulaştırılması gereken bir durumdur. Fazla öfke yüzünden birbirinizi anlamanız, sağlıklı bir iletişim içinde olmanız ve empati kurmanız zorlaşır. Yetişkin bireylerde öfke kontrolü tedavisi çocuklara göre daha zordur çünkü kişilik ve karakter oturmuştur. Kendinizin farkına vardığınızda siz de veya eşiniz de öfke kontrolü sorunu olduğunu düşünüyorsanız bunu önce karşılıklı saygı ve sevgi çerçevesi içerisinde konuşarak çözmeye çalışabilirsiniz.
Eşimin Öfke Kontrolü Yok Ne Yapmalıyım?
Eşimin öfke kontrolü yok diyorsanız bu sorunun üstesinden gelmek için tedavi almanızı öneririz. Öfke sorunları arttığında ikili ilişkiler olumsuz etkilenir. Durum ciddi boyuttaysa ilişki terapistinden, psikologdan veya herhangi bir uzmandan mutlaka tedavi almalısınız.
Tedavi sürecindeyse anlayış ve empati göstermeniz önemlidir. Eşinizin öfke sorunlarını anlamaya çalışarak üzerine gitmeyin. Duygusal olarak yanında olduğunuzu ve desteğinizi hissettirin. Değişimin zaman alacağını unutmayın ve sabırlı olun. Doktorunuzla sürekli iletişim halinde kalarak planlı ilerleyin. Onun dediklerini uygulamaya ve tedavi sürecini eksiksiz tamamlamaya özen gösterin.
Öfke Kontrolü Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Öfkesini kontrol edemeyen kişilerde genelde öfke patlamaları ve agresif davranışlar görülür. Fiziksel ve sözel şiddet, düşük tahammül seviyesi, düşünmeden yapılan hareketler, sosyal ilişkilerde sorunlar, uzun süreli öfke hali gibi hayat kalitesini olumsuz etkileyen durumlar başlar. Kişi kendisi üstesinden gelemiyorsa tedavi sürecine başlaması gerekir.
Öfke yönetimini sağlamak, duygularını tanımak ve daha iyi ifade etmek kişinin sağlıklı iletişim kurabilmesini sağlar. Stresle başa çıkma stratejileri geliştirerek öfkeyi kontrol altında tutabilir, günlük hayatınıza olumsuz etkisini aza indirebilirsiniz. Bu konuda profesyonel yardım almak durumu kolaylaştırır. Terapist ve danışmanlar kişiye öfke yönetimi konusunda destek sağlar.
Öfke Kontrolü için Hangi Doktora Gitmeliyim?
Kendinizde veya çevrenizde bu tarz sorunlar görünüyorsa en etkili yöntem tedaviye başlamaktır. Bir sağlık personeline danışarak psikolog veya psikiyatristten destek almak gerekir. Öfke sorunları uygun tedavi ve destekle yönetilebilir. Terapi sürecinde kişiye öfkesini kontrol altına alabilmesi için stratejiler öğretilecektir.
Öfke kontrolü alanında yardım almak için birkaç farklı uzmanlık alanındaki doktorlara başvurabilirsiniz. İhtiyacınıza göre bir psikoloğa veya psikiyatriste danışabilirsiniz. Nereden başlayacağınızı bilmiyorsanız ilk olarak aile hekiminize danışabilir ve sizi yönlendirmesini isteyebilirsiniz. Sürece ne kadar erken başlarsanız tedaviniz o kadar kolaylaşacaktır.
Öfke Kontrolü için Psikiyatri mi Psikolog mu?
Öfke sorunları konusunda hem psikoloğa hem de psikiyatriste başvurulabilir, bu tamamen kişiye kalmış bir tercihtir. Farklı yaklaşımlar izleseler de tedavi konusunda ikisi de yeterlidir. Hangi profesyonel alanı seçeceğiniz ihtiyaçlarınıza ve tercihlerinize göre değişir.
Psikiyatristler tıp doktorudur ve genelde ilaçlı tedavi gerektiren durumlarda önerilir. Bir psikiyatrist öfke sorununu nörolojik faktörler açısından ele alır. Psikologlarsa danışmanlık ve terapi sağlar. Öfke sorunu konusunda terapi tekniklerini kullanarak kişiyi tedavi eder. Bu konuda karar vermek için durumun ne kadar ileri olduğunu tespit etmek gerekir.
Kişisel Gelişiminize önem veriyorsanız mutlaka diğer yazılarımızı da inceleyin. Ayrıca yazıları ve sitemizi favorilerinize ekleyebilir ve daha sonra okuyabilirsiniz.
