Yansımadan Türemiş Sözcük Nedir? 50 Örnek
Yansımadan türemiş sözcük ne demek derseniz kısaca doğada bulunan her türlü sesten esinlenerek türetilen sözcüklerdir diyebiliriz. Yansıma kelimelere yapım eki getirildiğinde yansımadan türemiş sözcük oluşur.
Doğadaki canlı veya cansız nesneler fark etmeksizin kendiliğinden bazı sesler çıkarır. Örneğin bir derenin akarken çıkardığı sesi anlatırken benzetmek için ‘şırıl şırıl akıyor’ denir. Burada derenin sesini anlatmak için kullanılan ‘şırıl şırıl’ sözcüğü yansıma bir sözcüktür. Sözcüğe yapım eki eklenerek ‘şırıltı’ kelimesi oluşturulursa yansımadan türemiş sözcük elde edilmiş olur. Bu gibi yansıma kelimelere eklenen yapım ekleri sayesinde yansımadan türemiş sözcükler oluşur. Konuyu daha iyi anlamak için detaylı örneklere gelin birlikte göz atalım.
Başlıklar
Yansımadan Türemiş Sözcük Örnekleri
Yansıma sözcükler doğadaki seslerden esinlenerek türetilen isim, eylem, ikileme gibi sözcüklerdir. Hayvanlardan, bitkilerden, cansız varlıklardan çıkan seslerin insanlar tarafından benzetilmesidir.
Çat, pat, fıs, hor gibi belirli bir sesin taklit edildiği sözcükler yansıma sözcüklerdir. Bu sözcükleri cümle içerisinde kullanırken ek getirerek kullanabiliriz. Yapım eki eklenerek türemiş hale gelir.
Yansıma sözcük örnekleri:
- Horultu
- Gıcırtı
- Hapşırık
- Şırıl şırıl
- Miyav
- Hav
- Pat
- Vın
- Kıtır
- Öğürmek
- Böğürmek
- Gacırdamak
- Şapırdatmak
- Hıçkırık
- Çınlamak
- Çağıldamak
- Homurtu
- Gürültü
- Gürül gürül
- Çat pat
- Uğultu
- Fısıltı
- Şıp şıp
- Hışırtı
- Şaplatmak
- takır takır
- takırdamak
- fosur fosur
- mız mız
- bangır bangır
- gır gır
- vıdı vıdı
- Çıtırtı
- Fıkır fıkır
- Vızıltı
- Cik cik
- Cıvıltı
- Höpürdetmek
- Gürlemek
- cırt cırt
- şap şup
- dır dır
- cart curt
- hır gür
- pisi pisi
- pohpohlamak
- pıt pıt
- şıp şıp
Yansımadan Türemiş İsimler
Yansımadan türemiş ad örneklerine baktığımızda bir nesnenin veya durumun daha iyi anlaşılabilmesi için onun ismi haline geldiğini görüyoruz.
- Patırtı
- Fısıltı
- Hapşırık
- Horultu
- Çatlama
- Şırıltı
- Çıtırtı
- Şıkırtı
- Tıkırtı
- Çat pat
- Uğultu
- Hıçkırık
- Mırıltı
- Patlama
- Takırtı
Yansımadan Türemiş Eylemler
Bir olayı, gerçekleşen bir hadiseyi anlatmak için yansıma sözcüklerin türeyerek eylem haline gelmesidir. Örneğin; horultu kelimesi yansımadan türemiş isimdir ancak horlamak eylemdir.
- Miyavlamak
- Meleyiş
- Çatlamak
- Patlamak
- Havlamak
- Hıçkırmak
- Mırıldanmak
- Tıklatmak
- Fısıldamak
- Horlamak
- Fokurdamak
- Takırdamak
Yansıma Sözcükler Nasıl Ayırt Edilir?
Sorularda bu sözcükleri bulmak için öncelikle yansıma sözcüğü ayırt etmemiz gerekir. Yansıma olan sözcüğü bulduktan sonra aldığı eke ve sözcüğün türüne göre türemiş olup olmadığını tespit ederiz. Yansıma sözcükler insanlardan, hayvanlardan, doğadan, canlı veya cansız her türlü durumdan ortaya çıkan doğal seslerdir. Seslerin insan dilinde tarif edilmesi ile bu sözcükler oluşur.
Ayırt etmek için yapmanız gereken şudur: bu sözcüğün doğada ses olarak karşılığı var mı? Cevap evet ise o sözcük yansımadır. Örneğin; hapşırmak kelimesi yansıma bir sözcük iken öksürmek kelimesi yansıma değildir. Çünkü hapşırırken çıkan hapşu sesinden hapşırmak türemiştir ancak öksürmekte böyle bir durum yoktur. Sözcüklerin yansıma olup olmadığı bu şekilde ayırt edebiliriz.
Yansımadan Türemiş Sözcük Soru Örnekleri
Soru 1: Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yansımadan türemiş bir sözcük yoktur?
A) Toplum içerisinde höpürdeterek içmek ayıp karşılanır.
B) Eline aldığında vıcık vıcık bir kıvama gelmişti.
C) İçerideki gürültüde kimse birbirini duyamadı.
D) Topuklu ayakkabılarla tıkırdatarak yürüyordu.
E) Kafese kapatılmış bir aslan gibi gürlüyordu.
Cevap 1: B şıkkı.
Vıcık vıcık sözcüğü yansıma değildir.
A şıkkı – höpürdetmek
C şıkkı – gürültü
D şıkkı – tıkırdatarak
E şıkkı – gürlüyordu
Soru 2: Aşağıdakilerin hangisinde yansımadan türemiş bir eylem vardır?
A) Fısıltılar gittikçe yaklaşıyordu.
B) Buz gibi suya konan karpuz çatlamıştı.
C) Şırıl şırıl akan derenin yanında piknik yaptık.
D) Gök gürültüsünden korkup gezemedik.
E) Çat pat sesinden başka hiçbir şey duyamadık.
Cevap 2: B şıkkı.
A şıkkında fısıltı, B şıkkında çatlamak, C şıkkında şırıl şırıl, D şıkkında gürültü, E şıkkında çat pat kelimeleri yansımadır. Diğer şıkların hepsinde yansıma sözcük olsa da yalnızca B şıkkında eylem vardır. Diğer şıklardakiler eylem değildir.
Soru 3: Aşağıdakilerden hangisinde yansımadan türemiş bir sözcük vardır?
A) Sıcak havada tiril tiril bir gömlek giymeli.
B) Uzun zamandır kuşların ötüşünü duymuyoruz.
C) Şırıl şırıl akan dere kenarında serinledik.
D) At ürkünce dört nala koşmaya başladı.
E) Üst kattan gelen tıkırtıdan rahatsız olduk.
Cevap 3: E şıkkı.
Tıkırtı kelimesi tık yansıma sözcüğünden türemiş bir kelimedir. Diğer seçeneklerde türemiş olarak değil direkt yansıma olarak sözcük bulunmaktadır.
Soru 4: Aşağıdaki cümlelerden hangisinde yansıma bir sözcük yoktur?
A) Kapıyı birden pat diye suratıma kapatınca şaştım kaldım.
B) Öğrenmeyi kafaya koymuştu, çat pat öğrenmeye başladı.
C) Patlama sesi geldiğinde hepimiz çok korktuk.
D) Sessizliğin sesi hepimizi ürkütmüştü.
E) Fokur fokur kaynayan tencerede yemek pişirdik.
Cevap 4: D şıkkı.
A şıkkı – pat
B şıkkı – çat pat
C şıkkı – patlama
E şıkkı – fokur fokur
Soru 5: Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yansıma bir sözcük vardır?
A) Yıldızların pırıltısı adeta gözlerimizi kamaştırdı.
B) Muhabbet kuşları cilveli cilveli ötüşüyorlardı.
C) Kuşların cıvıltısı eşliğinde yürümek bize huzur veriyordu.
D) Yer yarıldı da içine girdi sanki, bir türlü bulamadık.
E) Öksürük sesinden bütün sınıf rahatsız olmuştu.
Cevap 5: C şıkkı.
C şıkkındaki cıvıltı sözcüğü yansımadır. Diğer şıklarda yansıma sözcük bulunmamaktadır.
Yansımadan türemiş sözcükler ile bilgilendirici ilgili kısa bir videoya göz atabilirsiniz;
İlginizi çekebilir; Gövdeden Türemiş Sözcük Nedir?